Tandzorg

Iedereen is gebaat bij een gezond gebit. Met een gezond gebit kun je goed eten en drinken. Ook ziet een frisse mond er mooi uit. Dat geldt natuurlijk ook voor kinderen met fragiele X. Hoe sterk zijn hun gebitten? En waar loop je als ouder of verzorger tegenaan?

Onderzoek

Het volgende is gebaseerd op een Nederlands onderzoek onder zo’n 100 ouders van kinderen met fragiele X.

Veel ouders geven aan dat hun kind een gezond en sterk gebit heeft. Ongeveer eenderde van de ouders geeft aan dat hun kind een onregelmatig gebit heeft met dicht op elkaar staande tanden. Bij een aantal kinderen is er sprake van extra tanden en/of een dubbele tandenrij. Ongeveer 10% van de kinderen heeft een beugel (gehad) en bij 10% wordt gebitsregulatie overwogen. Het trekken van tanden en/of kiezen gebeurde vooral in verband met ruimtegebrek. Er zijn maar weinig kinderen met een zwak gebit en/of met veel vullingen.

Gevoeligheid voor aanraken

Veel kinderen hebben een sterke afweer tegen alles wat met aanraken in het mondgebied te maken heeft. Het gaat niet alleen moeilijk bij de tandarts, maar ook thuis is het een hele kunst om met een tandenborstel te leren omgaan. Naarmate de kinderen ouder worden gaat dit toch vaak beter, maar dat lukt niet vanzelf: er moet aandacht aan tandzorg worden besteed.

Controle en behandeling

Controle kan plaatsvinden door de gewone tandarts mits deze voldoende geduld heeft en de tijd neemt om het kind te laten wennen. Voor ‘echte’ behandeling is bij veel fragiele X kinderen een narcose noodzakelijk, dus het is wel handig om een tandarts te kiezen die goede contacten heeft met het ziekenhuis. Routine en regelmaat kunnen duidelijk meehelpen. Er zijn een paar ouders die hier samen met de tandarts op inspelen door niet eens per half jaar, maar eens per kwartaal voor controle te gaan. Zo ontstaat eerder routine. Er zijn grote verschillen tussen tandartsen in de mate waarin ze kunnen inspelen op het drukke gedrag en de angst van de jongere kinderen.

Ouders vertellen over de tandarts…

“Onze tandarts staat niet te springen om hem als klant te krijgen. Onze zoon is lang erg overgevoelig geweest voor prikkels. Het tanden poetsen hebben we lang uitgesteld. We zijn begonnen met twee keer per week een beetje poetsen. Het heeft ongeveer een jaar geduurd voor hij toeliet dat we al zijn tanden poetsten. Nu mag het soms ook met de elektrische tandenborstel. We hebben hem eerst een paar keer gewoon meegenomen naar de tandarts. De laatste keer is hij in de stoel gaan liggen, maar er mag niets in zijn mond.”

“Onze oudste heeft een perfect gebit en onze jongste heeft een ‘rampgebit’. Hij is nu zestien jaar. Zijn gebit is zwak en onregelmatig met hier en daar dubbele tanden en kiezen. Toen hij klein was, was hij onbehandelbaar en nu gaat het nog steeds moeilijk. Het tanden poetsen gaat ook slecht. Zijn gebit wordt onder narcose geseald bij een kaakchirurg. We zijn nu wel op de goede weg. We gebruiken een elektrische tandenborstel met kleutertandpasta. Alle twee de jongens vinden dit een prettiger gevoel in de mond dan een gewone tandenborstel. De oudste gebruikt dagelijks fluoridespoeling. Bij de jongste lukt dit niet, omdat hij alles doorslikt. Hij krijgt twee keer per jaar een behandeling met fluor. Het gebit blijft nu redelijk stabiel.”

“Ik ga eerst zelf in de stoel en daarna het kind. Hij heeft wel moeite om zijn mond ‘los’ te houden. Boren gebeurt onder narcose.”

“Op tweejarige leeftijd zijn we begonnen bij onze gezinstandarts. Deze gaf gelukkig zelf aan niet met het angstige gedrag om te kunnen gaan. We zijn toen overgestapt naar de schooltandarts/jeugdtandzorg. Ook daar lukte het niet. Er was te veel ongeduld (tijdsdruk). Bovendien waren er steeds andere tandartsen. Daarna zijn we overgestapt naar een tandarts die heel bekwaam is in de benadering van extreem angstige kinderen.

“Op zevenjarige leeftijd heeft onze zoon onder narcose drie vullingen gekregen. We zijn toen nog een paar keer bij de speciale tandarts voor controle geweest. Daarna zijn we bij onze eigen tandarts gekomen. Die heeft hem spelenderwijs laten wennen en hij heeft nu geen angst meer voor de tandarts.”

“Mijn zoons gaan elke drie maanden voor controle, zo komt er regelmaat en herkenning in. Er is nog nooit geboord, dus daar heb ik nog geen ervaring mee. Ik ben bang dat het niet vanzelf zal gaan!”